Zespół Muzyki Cerkiewnej „Katapetasma” z Warszawy
5 kwietnia 2025 r., godzina 18:00,
parafia św. Ap. Filipa i Jakuba w Żorach, ul. Garncarska 16
Męski Zespół Muzyki Cerkiewnej „Katapetasma”, obrał swoją nazwę od greckiego terminu określającego zasłonę oddzielającą ołtarzową część świątyni od pozostałych części. Liturgiczna rola zasłony polega na udostępnianiu najbardziej tajemniczego i świętego miejsca w centralnych momentach nabożeństw. Zespół „Katapetasma” analogicznie istnieje po to, aby odkrywać esencję piękna zawartego na przestrzeni całej historii muzyki cerkiewnej. Szczególnie ważny repertuar w działalności zespołu to utwory, których konstrukcja muzyczna pochodzi z najstarszych tradycji śpiewu cerkiewnego takich jak bizantyjska, staroruska czy gruzińska. Tradycje te stanowią wyznacznik muzycznego stylu wschodniej liturgii, na przestrzeni wszystkich epok sztuki zaistniałych w prawosławiu, czego dowodem są melodie monasterskie Rusi istniejące zarówno w monodycznych, jak i harmonicznych formach, które to zespół uznaje za bazę wyjściową programów koncertowych i liturgicznych. Ponadto kluczowym zadaniem zespołu jest poszukiwanie i odtworzenie prawosławnej tradycji nabożeństw w dawnej Rzeczpospolitej. Członkowie chóru, to aktywni uczestnicy liturgii, psalmiści, dyrygenci i teolodzy, traktujący działalność koncertową jako przedłużenie muzycznego doświadczenia liturgii. Zespół występował wielokrotnie w kraju i za granicą m in. w Niemczech, Belgii, Serbii oraz Francji, gdzie kilkukrotnie odbył tournée obejmujące łącznie ponad 30 miast. Koncerty we Francji odbywały się w ramach prestiżowych festiwali muzyki klasycznej, takich jak: 68 Festival Nuits de la Citadelle w Sisteron, 47 Festival du Vigan, 34 Recontres Musicales Festival International Theodore Gouvy w Hombourg – Haut, Festival Guitres Abbatiale, 28 Festival Musicales de Montsoreau, a ponadto w słynnym ośrodku koncertowym: Chapelle de la Trinite w Lyonie. „Katapetasma” jest też muzycznym gospodarzem Festiwalu Muzyki Cerkiewnej Rzeczypospolitej „Aklamacje” w Radrużu. To bezprecedensowe wydarzenie jest rokrocznie organizowane w tamtejszej, XVI-wiecznej cerkwi św. Paraskewy, wspólnie z Muzeum Kresów w Lubaczowie. Ma ono na celu odkrywanie i promowanie muzycznego dziedzictwa rodzimego prawosławia.
Zespół posiada w dorobku szereg nagrań telewizyjnych i radiowych, a także wydaną płytę CD o tytule „Tryptyk Jabłeczyński”, będącą miarodajnym przekrojem lokalnych stylów liturgii prawosławnej istniejących przez ponad 500 lat w Monasterze św. Onufrego w Jabłecznej. „Katapetasma” współtworzyła ponadto płytę „Kodeks supraski”, nagrywając utwory dawnych tradycji monodii cerkiewnej włączając w nie słynny Irmologion Supraski. Kierownikiem i inicjatorem „Katapetasmy” jest dr Łukasz Hajduczenia.
Dyrygent - Łukasz Hajduczenia
Urodził się w Toruniu, gdzie rozpoczął edukację muzyczną grając na skrzypcach, ukończył wydział wokalny warszawskiego Uniwersytetu Muzycznego im. F. Chopina, Guildhall School of Music and Drama w Londynie oraz wydział operowy londyńskiego Associated Studios. Jest laureatem wielu konkursów wokalnych o randze krajowej (nagradzany w Olsztynie, Katowicach, Częstochowie, Dusznikach-Zdroju, Warszawie), a także międzynarodowej, m. in. XV Międzynarodowego Konkursu Sztuki Wokalnej im. Ady Sari w Nowym Sączu, II Międzynarodowego Konkursu duetów „Pianovoce” w Moskwie, XIX Międzynarodowego Konkursu Muzyki Kameralnej im. K. Bacewicza w Łodzi, 54 Międzynarodowego Konkursu im. F. Vinasa w Barcelonie oraz I Międzynarodowego Konkursu im. K. Szymanowskiego w Katowicach.
Wziął udział w prestiżowej Georg Solti Accademia di Bel Canto we Włoszech, gdzie miał możliwość pracować m. in. z takimi artystami jak: Angela Gheorghiu, Richard Bonynge czy Dennis O’Neil. Ponadto uczestniczył w kursach prowadzonych m. in. przez Teresę Żylis-Garę, Olgę Pasiecznik, Jadwigę Rappe, Andrija Szkurhana, Grahama Johnsona, Andre Orlowitza, Wiesława Ochmana, Laurę Sarti oraz Jerzego Artysza. Wielokrotnie występował wspólnie z jedną z najlepszych polskich śpiewaczek Urszulą Kryger.
Koncertował na wielu scenach polskich i zagranicznych m in. w Niemczech, Szwajcarii, Austrii, Anglii, Włoszech, Hiszpanii, Rosji, Białorusi, Litwy, Holandii, Belgii, Francji, Finlandii i Serbii. Jako solista operowy kreował postaci Orfeusza w „Orfeuszu i Eurydyce” Ch. W. Glucka, Hrabiego Almavivy w „Le nozze di Figaro”, Papageno w „Die Zauberflöte” W. A. Mozarta, Marcello w „La Boheme” G. Pucciniego, Silvio w „Pagliacci” R. Leoncavallo, Jontka w „Halce wileńskiej” Stanisława Moniuszki, Eneasza w „Dydonie i Eneaszu” Henry’ego Purcella, a ponadto 4 postaci we współczesnej operze „History” autorstwa Michała Dobrzyńskiego. Stale współpracuje z Polską Operą Królewską, występował także na deskach Warszawskiej Opery Kameralnej oraz Teatru Wielkiego, a także w teatrach operowych w: Szczecinie, Białymstoku, Wrocławiu i Wiesbaden. W znacznym stopniu jego działalność artystyczna obejmuje muzykę oratoryjną oraz kameralną. Regularnie współpracuje ze Stowarzyszeniem Polskich Muzyków Kameralistów. Posiada szeroki zakres repertuaru liryki wokalnej niemieckiej, francuskiej, angielskiej, polskiej, włoskiej, rosyjskiej oraz ukraińskiej. Był zapraszany do licznych przedsięwzięć nagraniowych, z których najważniejsze to cykle pieśni Josepha Haydna, Maurice Ravela, Stanisława Moniuszki, Władysława Żeleńskiego, Mieczysława Karłowicza, a także pieśni współczesnego kompozytora Dariusza Przybylskiego. Jest współtwórcą albumu płytowego: „W. Żeleński, pieśni wszystkie”, uhonorowanego nagrodą FRYDERYK 2024, w kategorii „Album roku, muzyka kameralna – wokalna”.
Łukasz Hajduczenia to także inicjator i dyrektor artystyczny Męskiego Zespołu Muzyki Cerkiewnej „Katapetasma”. Jest absolwentem Prawosławnego Seminarium Duchownego w Warszawie. Prowadzi również działalność naukowo-badawczą w zakresie wielu zagadnień muzyki cerkiewnej. Autor szeregu publikacji oraz obronionej na Wydziale Artes Liberales UW rozprawy doktorskiej pt. „Muzyczna forma liturgii prawosławnej”.
W programie:
- Nad Rzekami Babilonu – psalm 136, śpiew diemiestwiennyj Rzeczypospolitej.
- Objęcia ojcowskie – Katyzma poetycja niedzieli o Synu Marnotrawnym, melodia okteochosu.
- Hymnus Poenitencitalis – w języku łacińskim i cerkiewno słowiańskim, Bohohłasnik Poczajowski 1790.
- Pieśń pokutna – Bohohłasnik Poczajowski 1790.
- Stychera Wielkiego Poniedziałku, Irmologion Supraski, 1598 -1601
- Antyfony Wielkiego Piątku, melodie okteochosu, opr. Archimandryta Mateusz Mormy
- Niech się wypełni modlitwa moja – Irmologion Supraski 1598 – 1601
- Teraz siły niebiańskie – G. Lwowski.
- Nad Rzekami Babilonu – psalm 136, śpiew starokijowski, opr. Archimandryta Mateusz Mormyl.
